Het stewardship-model – een opkomende variant bij bedrijfsopvolging

Wellicht heeft u er de afgelopen tijd iets over meegekregen vanuit de media: het stewardship-model. Verschillende ondernemingen hebben er het nieuws mee gehaald, zoals de grote duurzame outdoor kledingmultinational Patagonia en recent in Nederland Voys, een Gronings telecom/softwarebedrijf. In plaats van een verkoop of een overdracht binnen de familie kozen zij voor een radicaal andere eigendomsstructuur van de onderneming: inderdaad, het ‘stewardship-model’. Maar wat houdt dit in? En waarom is het onderscheidend? En niet onbelangrijk natuurlijk: is het voor mij als ondernemer een interessante optie?

Stewards: bewakers van de koers

Het stewardship-model onderscheidt zich van andere vormen van eigendom door een doelbewuste focus op de lange termijn. Waar in verreweg de meeste bedrijven de zeggenschap bij aandeelhouders met een financieel belang ligt, hebben bedrijven in het stewardship-model een groep ‘stewards’ zonder financieel belang, maar mét doorslaggevend stemrecht over alle zwaarwegende besluiten. Hun taak is om de onderneming op koers te houden voor de in de statuten vastgelegde (lange termijn) doelen. Zij hebben dus geen prikkel om op korte termijn winst te realiseren voor aandeelhouders, maar juist een vastgelegde toewijding aan de lange termijn. Dit houdt ook in dat de gerealiseerde winsten zoveel mogelijk geherinvesteerd worden in de onderneming of op een andere manier ten goede komen aan de gestelde doelen.

Stewardship-model in de praktijk

Dit model begint gestaag aan bekendheid te winnen. Internationale voorbeelden zijn het al eerder genoemde Patagonia, maar ook de bekende bierbrouwer Carlsberg en industriebedrijf Bosch hebben stewards. In Nederland neemt het aantal bedrijven met stewards ook toe. In 2020 gingen 3 bedrijven over op het stewardship-model; in 2022 9. In totaal hebben nu zo’n 100 Nederlandse ondernemingen stewards, waaronder De Efteling en bouwbedrijf TBI. Recent kwam daar dus het Groningse Voys bij. Oprichter Mark Vletter lichtte bij BNR zijn keuze voor stewards toe.

Mogelijkheden voor u als ondernemer

Zoals uit bovenstaande al blijkt: een model met stewards is interessant voor ondernemers die bang zijn dat hun onderneming na een exit enkel nog op snelle winst gefocust zal zijn, in plaats van op de doelen die ze (vaak jarenlang) nagestreefd hebben. Ook bij familiebedrijven zonder opvolging is dit een relevant thema. In deze situaties geeft het gemoedsrust om via het stewardship-model toch zekerheid in te bouwen dat de onderneming ook na de exit zich zal committeren aan de doelen en waarden die men belangrijk vindt.

Het stewardship-model biedt een interessante nieuwe mogelijkheid bij bedrijfsopvolging, en bovenal een andere visie op de rol van ondernemingen in de maatschappij. Tegelijk is het vanzelfsprekend slechts één van de opties – en in veel gevallen zal het voor u als MKB-ondernemer niet gelijk de meest voor de hand liggende zijn. Mocht u als ondernemer geïnteresseerd zijn om meer te weten te komen over de verschillende mogelijkheden bij bedrijfsopvolging en hoe een dergelijk proces eruit zou zien, dan plannen wij graag een afspraak in om hier dieper op in te gaan.